Ung thư đại tràng và trực tràng đứng hàng thứ tư về tỷ lệ mắc bệnh và tử vong do ung thư ở toàn thế giới. Cũng như ung thư dạ dày, người ta cho rằng các nguy cơ gây ung thư đại, trực tràng chủ yếu được điều chỉnh bằng chế độ ăn và dinh dưỡng. Tỷ lệ mắc và chết do ung thư đại, trực tràng nói chung đang tăng ở các nước phát triển.
Các bằng chứng có sức thuyết phục làm giảm nguy cơ ung thư đại, trực tràng là:
- Chế độ ăn có nhiều rau.
- Rèn luyện thể lực đều đặn.
- Chế độ ăn có nhiều tinh bột, chất xơ, carotenoid, tất cả các thức ăn thực vật có khả năng làm giảm nguy cơ.
Ngược lại, uống rượu, ăn nhiều thịt đỏ hầu như chắc chắn làm tăng nguy cơ. Các nghiên cứu ở Hoa Kỳ cho thấy ở quần dân cư ăn ít thịt, tỷ lệ ung thư đại trực tràng không liên quan với sử dụng thịt.
>>> Xem thêm: Chế độ ăn của người cao tuổi cần lưu ý những gì? / Tôm càng vị thuốc quý chữa liệt dương
Nguy cơ ung thư đại trực tràng cao hơn có ý nghĩa ở những đối tượng hàng tuần sử dụng 5 lần hoặc hơn các loại thịt bò, lợn hoặc cừu so với những đối tượng sử dụng 1 lần hay ít hơn trong tháng.
Béo phì cao quá cỡ, ăn thường xuyên chế độ ăn nhiều đường, nhiều chất béo no, trứng, thịt qua chế biến có khả năng làm tăng nguy cơ.
Gần đây đã có giả thuyết nêu lên vai trò của kháng insulin trong bệnh sinh các khối u trực tràng. Theo giả thuyết này, béo phì, ít hoạt động thể lực, uống rượu cùng với chế độ ăn nhiều thịt, nhiều béo, ít chất xơ, ít rau quả đã gây nên tình trạng kháng insulin và tăng insulin huyết. Tình trạng tăng insulin huyết có thể kích thích phát triển các khối u đại trực tràng.
Bảng 32: Chế độ ăn và ung thư đại, trực tràng.
| Bằng chứng | Giảm nguy cd | Tăng nguy cơ |
| Thuyết phục | Hoạt động thể lực (1) Rau (2) | |
| Gần như chắc chắn | Thịt đỏ Rượu | |
| Có khả năng | Chất xơ | Béo (1) |
| Tinh bột | Cao quá cỡ | |
| Carotenoid | ăn thường xuyên Đường
Tổng chất béo Chất béo no Thịt qua chế biến để bảo quản Trứng Thịt nấu quá kỹ |
|
| Chưa đủ căn cứ | Vitamin c Vitamin D Vitamin E Folat Methionin Lương thực Cà phê
Tinh bột khó tiêu |
Sắt |
Các nguyên nhân ngoài chế độ ăn đã được xác định là bẩm chất di truyền, viêm đại tràng loét, nhiễm trùng schistosoma imensis, hút thuốc lá.Chỉ ung thư đại tràng.
Các giải pháp phòng bệnh ung thư đại trực tràng hiệu quả nhất là chế độ ăn nhiều rau, hoạt động thể lực thường xuyên, ít ăn các loại thịt đỏ hoặc qua chế biến để bảo quản.
Các giải pháp tiếp theo có khả năng là duy trì cân nặng “nên có” suốt cả cuộc đời, chế độ ăn nhiều tinh bột, chất xơ, các chất chống oxy hóa, ít đường, béo và trứng.
